Οι βασικές αρχές που διαπνέουν την Πρωτοβουλία 1995-2030 «ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ» είναι αποτέλεσμα κυρίως των Εργασιών τού τριημέρου Α΄ Συνεδρίου στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτισμού Δελφών (14-16 Οκτωβρίου 1995), με θέμα «ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ», όπως σκιαγραφούνται αφενός στην Ανθολογία Πρακτικών του Συνεδρίου (επιμ. καθηγητή Σοφοκλή Ξυνή) και αφετέρου στο μετασυνεδριακό βιβλίο του καθηγητή Σοφοκλή Ξυνή με τίτλο «ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ», ως εξής:
ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ – ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ – ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
“Η εξωστρέφεια, η αξιοκρατία και η ελευθερία συναποτελούν την πεμπτουσία τής διεθνούς εκπαίδευσης.”
(Σοφοκλής Ξυνής, «ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ» σ 264.)
Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΝ
“ΕΝΑ παιδί, ΕΝΑΣ δάσκαλος, ΕΝΑ βιβλίο και ΕΝΑ μολύβι μπορούν να αλλάξουν τον Κόσμο. Η Παιδεία είναι η μοναδική λύση. Η Παιδεία είναι το παν.”
(ΟΝΕ child, ΟΝΕ teacher, ΟΝΕ book and ΟΝΕ pen can change the world. Education is the only solution. Education is everything.)
(Malala Yousafzai, ενώπιον τής Γενικής Συνέλευσης του Ο.Η.Ε., 12 Ιουλίου 2013.)
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΟΣ
“H «ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΣΗΣ» δεν αποτελεί μια νέα «Μεγάλη Ιδέα», αλλά μια αυτονόητη πρωτοβουλία που συνάδει με την μακραίωνη ιστορία και την πολιτισμική παράδοση τού Ελληνισμού, προκειμένου η σύγχρονη Ελλάδα όχι να κατακτήσει πολιτισμικώς άλλους λαούς αλλά απλώς να υπηρετήσει πνευματικώς την Ανθρωπότητα, για άλλη μια φορά, όπως έκανε πάντα, όχι για να πάρει αλλά για να δώσει.”
(Σοφοκλής Ξυνής, «ΕΛΛΑΔΑ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΣΗΣ» σ. 200.)
ΚΟΙΝΗ ΠΑΙΔΕΙΑ – ΑΘΛΗΜΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
“H Παιδεία των Ελλήνων αποτελεί άσκηση αντοχής στη θεωρία και το φως, άσκηση αντοχής σε πορεία ακάματη και ακούραστη στο φως και στην ημέρα, στη διάσταση τής νύχτας και τής απουσίας. Σε τούτη την Παιδεία μπορούν όλοι να μετέχουν ως δάσκαλοι και ως μαθητές. Αυτή η Παιδεία είναι άθλημα για όλους. Εδώ υπερβαίνεται κάθε διχασμός «δημόσιας» και «ιδιωτικής» Παιδείας.”
(Γεώργιος Παύλος, Καθηγητής Φυσικής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, «ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ – Ανθολογία Πρακτικών» , επιμ. Σ. Ξυνής, σ. 88.)
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
“Μόνον η καλή γνώση τής γλώσσας και η δημιουργική της χρήση συνιστούν τα στοιχεία εκείνα που θα προφυλάξουν τον ομιλητή από τις συνιστώσες τού επικοινωνιακού προβλήματος, Η Ελληνική δεν είναι μόνον η δημοτική μας γλώσσα: Ελληνικά είναι και τα παλαιότερα Ελληνικά μας. Διαχρονική προσπέλαση τής Ελληνικής σημαίνει κατάδειξη και ανάδειξη τής συνέχειας και τής συνοχής των διαφόρων μορφών της. Η μέχρι πρότινος πολιτική περιορισμού τής ελληνικής γλώσσας αποκλειστικά και μόνον στη σύγχρονη μορφή και χρήση της αποτελεί ανεπαρκή τρόπο προσέγγισης για μια γλωσσική κατάρτιση απαιτήσεων και την επιζητούμενη γλωσσική καλλιέργεια.”
(Ελένη Σελλά-Μάζη, Καθηγήτρια Γλωσσολογίας Ιονίου Πανεπιστημίου, «ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ – Ανθολογία Πρακτικών», επιμ. Σ. Ξυνής, σσ. 93-94.)
ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
“Δεν υπήρχε ποτέ άλλοτε τόσο απόλυτη ανάγκη να μιλήσουν τη γλώσσα τής αλήθειας προς τούς νέους όλοι οι ηγέτες αυτού τού τόπου, πολιτικοί, πνευματικοί και θρησκευτικοί. Να τούς πουν δηλαδή πως εκπαίδευση σημαίνει και παίδευση και πως μόνον με το να επανασυνδεθεί η έννοια τής Παιδείας με την έννοια τού μόχθου υπάρχει ελπίδα.”
(Μερόπη Σπυροπούλου, Καθηγήτρια Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, «ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ – Ανθολογία Πρακτικών», επιμ. Σ. Ξυνής, σσ. 95-96.)
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ
“Η συζήτηση για τούς «Έλληνες» ίσως καλά κρατεί, αλλά όσο γίνεται μεταξύ των Ελλήνων μόνον, δείχνει ακριβώς και την ουσία τού προβλήματος!… Ο «ελληνικός τρόπος» ορίζεται ως τέτοιος επειδή κάποτε ήταν οικουμενικός, αλλιώς θα ‘ταν ένα ακόμα έθνος στον σωρό.”
(Ευστάθειος Δ. Σταυρόπουλος («ΣΤΑΘΗΣ»), Σκιτσογράφος, «ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ – Ανθολογία Πρακτικών», επιμ. Σ. Ξυνής, σ. 99.)
ΙΔΙΟΓΕΝΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ
Καὶ ἐγὼ ἀναγκαιώτατον κρίνω νὰ συλλέξωμεν καὶ ἐπαναγάγωμεν εἰς τὴν Ἑλλάδα τοὺς νέους ῞Ελληνας ὅσοι ἐπὶ προφάσει μαθήσεως διαφθείρονται ἐν Εὐρώπῃ. Ἀπεκρίθη εἰς ταῦτα ἡ πεῖρα καὶ ἀποκρίνεται καθ’ ἑκάστην ὅτι, παραδεδομένοι οἱ νέοι οὗτοι μόνοι εἰς ἑαυτοὺς καὶ εἰς τῶν ξένων τὰ παραδείγματα, χαμένοι θέλουσιν εἶσθαι διὰ τὴν πατρίδα των καὶ οὐδενὸς ἄλλου τόπου θὰ γίνουν χρήσιμον ἀπόκτημα. Ἀλλὰ καὶ ἂν αυτὸ γίνῃ, τὸ ὄνειδος τῆς ἐξεθνώσεώς των εἰς τὴν Ἑλλάδα θὰ πέση…. Διὰ νὰ συμφύεται ἡ ἰδιογενὴς τῶν νέων ἐκπαίδευσις μὲ τὴν ἀνάπτυξιν τῶν διανοητικών καὶ ἠθικῶν δυνάμεών των καὶ διὰ νὰ αποβῇ τελεία ἡ φύσις αυτῶν, ἀνάγκη νὰ διδάσκωνται ἀπὸ ὅλους τοὺς γύρω των συνεχῶς ὅτι μόνον εἰς τὴν πατρίδα ἀνήκουσι καὶ αὐτὴ ἐπαγρυπνεῖ ἐπ’ αυτών καὶ παρά ταύτης λαμβάνουσι τὸ τῆς παιδείας εὐεργέτημα καὶ αὐτήν ὑπηρετοῦντες ποτέ, ἀποδώσουσι τὰ χαριστήρια, καὶ εἰς ἀξίωμα μέγα ὁρισθήσονται ἀναμέσον τοῦ γένους των.
(Ιωάννης Καποδίστριας , «ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ – Ανθολογία Πρακτικών», επιμ. Σ. Ξυνής, σσ. 8-9.)